نکاتی درباره مداحی



در دین اسلام و مذاهب مختلف آن به ویژه مذهب شیعه با وجود اعیاد و مراسم عزاداری مختلف که با محوریت پیامبر و امامان در روزهای تولد و شهادت و وفات آن بزرگواران برگزار می شود، باعث برگزاری مراسم هایی در مساجد، مهدیه ها و حسینیه های شهرها بزرگ و کوچک در اقصی نقاط کشور می شود. در اکثر این مراسم مداحان از ارکان اصلی و پای ثابت برگزاری این مراسم هستند.
تعریف مداحی
مدح به معنی ستایش کردن و نسبت دادن صفت های خوب به کسی است. مداح نیز به شخصی اطلاق می شود که در مراسم های جشن و یا عزای حضرت محمد و خاندان او اشعاری در وصف فضایل و یا مظلومیت آنان می خواند. مداحی باعث شکل گیری یک الگو برای مخاطبان می شود و همچنین باعث اشاعه فضایل اخلاقی در جامعه می شود. مداحی یکی از هنرهای نمایشی در کشور ماست و تقریبا از زمان حکومت صفویه و پس از اعلام تشیع به عنوان مذهب رسمی کشور، در ایران رواج یافت.
رسالت مداحي
مداحی فقط خواندن اشعار و شعرهای شعرا نیست بلکه مداح باید چندین هنر را در کنار یکدیگر داشته باشد و از آن ها استفاده کند. “صدا”، “شعر” و”اجرا” از اجزای اصلی یک مداحی خوب به شمار می روند. آموزش مناسب، استفاده از تجربه بزرگان این عرصه و تمرین مداوم، انتخاب اشعار مناسب و مطالعه زندگی اهل بیت باعث می شود مداح با تسلط و آگاهی بیشتر به مداحی بپردازد و باعث حفظ و اشاعه فرهنگ شهادت نیز شود. همچنین وجود اغراق، غلو و مبالغه و دروغ و بازارگرمی می تواند باعث تاثیر منفی بر مداحی شود.
هرچند با ورود انواع موسیقی خارجی در برخی از مراسم و مداحی ها باعث فاصله گرفتن این هنر از اصل و رسالت خود شده است اما همچنان مداحانی چون میثم مطیعی، مهدی رسولی، سید مجید بنی فاطمه، سید جواد ذاکر، جواد مقدم، محمود کریمی و … وجود دارند که سعی در ترسيم چهره الگوهاي کمال و اسوههاي پاکي دارند و در دلها و افکار، تأثير ماندگار ميگذارد.
حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در مقاطع مختلف تاریخی همواره بیانات و رهنمودهایی درباره هنر شعر و مداحی داشتهاند. ایشان در یکی از فرمایشات خود گفتند:ما مسلمانها و بخصوص ما شیعیان، امتیازی داریم که دیگر ملیتها و ادیان این امتیاز را به قدر ما ندارند و آن عبارت است از اجتماعات دینی که به شکل روبهرو، چهره به چهره، نفس به نفس تشکیل میشود که این را در جاهای دیگر دنیا و در ادیان دیگر کمتر میشود پیدا کرد. هست؛ نه به این قوّت، نه به این وسعت، نه به این تأثیرگذاری و محتواهای راقی.
ایشان استفاده از اشعار منطقی، شعر و صدای هنرمندانه و داشتن پیام دینی را از ویژگی های یک مداح خوب برشمردند. مداحی و عزاداری در سوگ سرور و سالار شهیدان، حضرت امام حسین علیه السلام از جمله فعالیت هیی است که باعث زنده نگه داشتن یاد و خاطره حادثه عظیم عاشورا شده است و با توجه به آن آشنایی مردم با اهل بیت و حادثه عاشورا بیشتر شده است. امام خمینی (ره) نیز فرمدند: «روضه سيد الشهدا، براى حفظ مكتب سيد الشهدا است…اين گريه ها و اين روضه ها حفظ كرده مكتب را.»